Bir İnsanın Zor Değil, Narsist Olduğunu Gösteren İşaretler

Çok sevdiğin ve değer verdiğin bir insanın; zamanla seni değiştirdiğini, yapmak istemediğin şeylere maruz bıraktığını ve ne yaparsan yap memnun edemediğin için kendini suçladığın oldu mu?

Sana böyle hissettiren kişi bazen partnerin, bazen arkadaşın ve bazense ailenden birisidir. Ailen dışında sevdiğin insanları sen seçersin. Ama bu seçimlerini de yine ailen ile kurduğun ilişkiler belirler. Sana bugün narsist insanlar ile nasıl mücadele etmen gerektiğini değil, kendini nasıl koruman gerektiğini anlatacağım. Çünkü narsist özelliklere sahip olan insanların değişmesini ve seni anlamasını beklemek, okyanusa bir taş atıp o taşı bulmaya çalışman ile aynı şeydir. Bu yüzden kontrolünde olmayan şeyleri değişmesini beklemek yerine, kendini korumayı öğrenmelisin. Ama önce narsist insanların özelliklerini tanıyalım.

Narsisizm, kulağa zarar verici insan olarak gelmesine rağmen çoğu kişide yaygın olarak görülür. Çünkü bir kişilik özelliğidir. Kişilik özellikleri, bebeklikten itibaren kurduğumuz ilişkiler ile şekillenir ve değiştirilmesi çok zordur. Maalesef insanlar, narsisizm ile narsistik kişilik bozukluğunu sıklıkla karıştırmaktadır. Narsisizm, sağlıklı olduğunda kişinin kendisine değer vermesi ve sınırlarını koruyabilmesi anlamına gelir. Ancak aşırıya kaçtığında sağlıksız bir noktaya gelerek başkalarını küçümseme, empati kuramama ve sürekli beğenilme ihtiyacına dönüşür. Narsistik kişilik bozukluğu ise, psikiyatrist ve klinik psikolog tarafından konulan klinik düzeyde bir tanıdır. Bu kişiler de, kendilerini aşırı önemli görme, başarı ve güç fantezisi, kendi çıkarları için başkalarını kullanma, eleştiriye tahammül edememe, aşırı boyutlarda kıskançlık ve empatiden yoksun davranışlardır. Kişinin bu davranışları hayat kalitesini bozacak düzeyde olduğu için günlük hayatlarına ve ilişkilerine devam etmekte çok zorlanırlar. Narsisizm ile narsistik kişilik özelliklerini ayırt edebilmek bu yüzden önemlidir. İki farkı netleştirdiğimize göre şimdi sağlıksız narsisizme sahip insanlardan kendini nasıl koruyacağına geçebiliriz.

Hayatında sağlıksız narsist özelliklere sahip bir insan varsa, onu anlayabilmek kendini korumanın ilk adımdır. Birçok narsistik özellik taşıyan kişi, çocukken duyguları bastırılmış, görülmemiş veya aşırı yüceltildikleri bir aile ortamında yetişmişlerdir. Her iki durumda da, bu kişiler oldukları gibi sevilmemeyi öğrenirler. Onları anlamaya başladığında ve biraz düşündüğünde kendine ait olan bazı parçalar görürsün. Peki sen bu kişiyi anlamaya çalışırken onun senin için hiçbir şey yapmaması haksızlık değil midir? 

İşte bu da ikinci adım, haklı ve haksız tartışmasını bırakmalısın. Evet, sevdiğin ve değer verdiğin insan tarafından küçümsenmek, görüşlerinin önemsenmemesi ve seni sürekli kontrol etmeye çalışması zor bir durumdur. Ama ailen gibi terk edemeyeceğin bağların olduğunda, bu durumlarda yapabileceğin tek şey tartışmayı bırakmaktır. Öncelikle kendi istek ve doğrularını kimseye kabul ettirmek zorunda olmadığının farkına var. Daha sonra seni anlamaya ve dinlemeye niyetli olmayan insanlara kedini açıklamayı ve kanıtlamayı bırak. Peki bu kişi ailenden birisi değil, varlığına çok alıştığın birisiyse? İşte böyle bir durumda o kişinin varlığına nasıl alıştıysan, yokluğuna da kendini alıştırmalısın. Çünkü ne olursa olsun kimsenin seni küçümsemeye, değersiz hissettirmesine ve yapamadığın şeyler için seni suçlamaya hakkı yok. Bunlara maruz kaldığında tepki göstermezsen, çok daha fazlasına maruz kalmaya devam edeceksin. Eğer tepki gösterdiğinde terk edileceğini düşünüyorsan da zaten sağlıklı bir ilişkide değilsin. 

En önemli ve son adım; hayatın boyunca kendini geliştirmeye özen göster. Sağlığın için spor yap, yeni şeyler öğren, yaptığın işleri geliştirebileceğin fikirler düşün ve sürekliliğini sağla. Özellikle süreklilik sağladığında kendindeki değişimi fark edeceksin. Bunlar kulağa basit gelse de kendine yatırım yapmak, kendine değer vermenin temelini oluşturur. Sen kendine değer verdikçe seçtiğin insanlarda sana değer veren kişiler olacaktır.